TEMEL BİLGİLERTANIMLAMABöbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı yetersiz çalışması surumudur.Böbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının hasarı nedeniyle oluşur. % 80 vakada bağışıklık sisteminde bozukluk ana sebeptir. Tüberküloz ikinci sıradadır. AİDS, son yıllarda artan nedenlerdendir Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezliğinin ani ve şiddetle gelişmesi sonucu oluşan ciddi bir taplodur. Genetik: Genetik geçiş ispatlanmıştır. Yaş: Her yaşta görülebilir Cinsiyet: Kadınlarda daha fazladırBELİRTİ VE BULGULAR Kuvvetsizlik Yorgunluk Kilo kaybı Tansiyon düşmesi Deride koyulaşma Zayıflama Kusma İshal Soğuğa toleransın azalmasıNEDENLERİBağışıklık sisteminde bozumaya bağlı böbrek üstü yetmezliğiSebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi Mantar hastalığı (histoplazmoz. blastomikozis) Sarkoidoz hastalığıının böbrek üstü bezine sirayet etmesi Böbrek üstü bezi içine kanama Hemokromatozis hastalığı Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alınması. Böbrek üstü bezi tümörleri Bazı hastalıklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) bağlı böbrek üstü bezinine protein tabiatında madde birikmesi (Amiloidoz)AİDSRİSK FAKTÖRLERİ Bağısıklık sisteminde bozukluğa bağlı Böbrek üstü yetmezliğinde aile hikayesi vardır Uzun süre steroid kullanımı, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi işlemler sonrasıTANILABORATUAR Düşük serum sodyumu (130 mEq/ L'den az) Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_'den fazla) BUN yükselir Kortizol düşer, renin yükselir ACTH seviyesi yükselir Orta derecede nötropeniÖZEL TESTLER Cosyntropin adlı madde 0,25 mg damardan injekte edilir.Enjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür. Addison hastalığında düşük veya normal bulunur.GÖRÜNTÜLEME Batın bilgisayarlı tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük. Batın grafisinde böbrek üstü bezinin olduğu bölgede kireçlenme odakları. Göğüs grafisi: kalp konturlarının küçülmesiTEDAVİ Ayaktan tedavi hafi veya orta vakalrda yapılır Adrenal krizde hastaneye yatırmak şarttır.GENEL ÖNLEMLER. Adrenal yetmezliği, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilirAKTİVİTETolore edebildiği kadarDİYETSodyumve Potasyum dengesi sağlayacak diyet önerilir.TERCİH EDİLEN İLAÇLAR Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatları kullanılır. Karaciğer hastalığı olanlarda doz azaltılır. Kullanılan doz yavaş yavaş azaltılırÖNLEM / KAÇINMA Addison hastalığının önlemi bilinmemektedir.BEKLENEN GELİŞME VE PROGNOZ Uygun tedavide sonuçlar iyidir Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarında ilaç tedavisi gerekirKAYNAKLARFelig, P., Baxter, J.D, Broadus, A.E., et al, (eds): Endoçrinology and metabolism. 2 nd Ed. New York, McGraw-HİII, I987 Hershman, J.M.: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988Yazarı Dr. E. Lightner